Γράφοντας σε τσαλακωμένο χαρτί

 Ανάμεσα σε δύο ανθρώπους που ξεκινούν μια σχέση, υπάρχει ένα αόρατο λευκό χαρτί. Πάνω σε αυτό, θα γράψουν από κοινού, τις επιθυμίες, τα όνειρα και τα συναισθήματα, τις μικρές και μεγάλες τους επιδιώξεις. Η κοινή τους ζωή και  πορεία, κλεισμένη σε χρώματα και λέξεις. Αυτό το χαρτί είναι το διακύβευμα τους, διαφυλάσσει την ευτυχία τους, και τους θωρακίζει, στις δύσκολες στιγμές. Είναι πολύτιμο να έχεις ένα τέτοιο χαρτί με έναν άλλο άνθρωπο, και σαν τέτοιο πρέπει να αντιμετωπίζεται.

Παράγοντες που ορίζουν την αλλαγή συμπεριφοράς στη σχέση

Υπάρχουν όμως στιγμές σε μια σχέση που το χαρτί παραμερίζεται. Στιγμές που η καθημερινότητα, η συνήθεια και η εσφαλμένη αίσθηση ασφάλειας, φωτίζουν τώρα περισσότερο τα αρνητικά σημεία της σχέσης. Δυναμώνουν τα παράπονα, γεμίζουν από εγωισμό οι απαιτήσεις μας και νιώθουμε όλο και πιο συχνά ελλειμματικοί. Η συμπεριφορά μας αλλάζει, το εγώ μας φουσκώνει μέρα με τη μέρα και απαιτεί, όλη αυτή η ανησυχία αποτυπώνεται με λέξεις, εκφράσεις ακόμη και μορφασμούς.

Κατά την άποψη του Τζον Γκοτμαν, (Αμερικάνος κλινικός ψυχολόγος) όπου έπειτα από έρευνα που έκανε, με τη συμμετοχή περισσότερων από 3.000 ζευγάρια, κατέληξε ότι τέσσερις είναι οι καθοριστικοί παράγοντες που ορίζουν αυτή την αλλαγή συμπεριφοράς.

• Η έντονη κριτική, όπου κάθε πρόβλημα μεταφράζεται σε ελάττωμα του/της συντρόφου.

• Η έπαρση και η περιφρόνηση, ξέρετε η στιγμή εκείνη, που τεντώνουμε τον δείκτη προς τον άλλο, την ώρα που τον γεμίζουμε παρατηρήσεις, ξεχνώντας πως τα υπόλοιπα τρία δάχτυλα δείχνουν ταυτόχρονα τον εαυτό μας.

• Ακολουθεί η θυματοποίηση για κάθε μη ανεκτή συμπεριφορά, που συνοδεύεται από αμυντική στάση.

• Όπου τέλος, φτάνουμε στον επικοινωνιακό αποκλεισμό του άλλου, η στιγμή που τα λόγια και οι συζητήσεις είτε δεν μπορούν να ολοκληρωθούν είτε απουσιάζουν.

Εγκλωβισμένοι στις απαιτήσεις και την δίψα μας για ικανοποίηση, είναι πιθανό να πιάσουμε το χαρτί στα χέρια μας, και με μια απότομη κίνηση να το κλείσουμε στην χούφτα μας και να το πετάξουμε στον άλλον. Σαν πολεμικό εργαλείο, με σκοπό να τον πληγώσουμε, και ίσως το καταφέρουμε. Το χαρτί όμως αφορά και τους δυο, οπότε είναι σχεδόν αδύνατο εμείς να μείνουμε αλώβητοι. Μετά την πρώτη ένταση, πληγωμένοι, και με τον θυμό να υποχωρεί, θα στρέψουμε το βλέμμα στο χαρτί. Τότε θα σηκώσουμε το τσαλακωμένο χαρτί και θα προσπαθήσουμε να το επαναφέρουμε. Τότε θα κοιτάμε αρκετές λέξεις παραποιημένες και αλλοιωμένες και όλο θα τρίβουμε το χαρτί να ισιώσει. Όμως αυτό δεν γίνεται. Το χαρτί ξεδιπλώνεται αλλά δεν επανέρχεται στην αρχική του μορφή. Θα προσπαθήσουμε να γράψουμε ξανά στο τσαλακωμένο χαρτί, με την ελπίδα πως οι νέες λέξεις θα μειώσουν την ασχήμια του.

Η ελπίδα

Η ελπίδα είναι που θα τροφοδοτεί το πείσμα μας. Είναι φυσιολογικό και αναμενόμενο σχεδόν, άλλοι το ονομάζουν δεύτερη ευκαιρία, άλλοι επαναδιαπραγμάτευση, με τον εαυτό μας ή τον άλλο, και άλλοι ίσως, συνθηκολόγηση. Κατά τον Σνάιτερ η ελπίδα μας δίνει τα κίνητρα να αισθανθούμε αρκετά επινοητικοί ως προς την εύρεση τρόπων, για την υλοποιήση των στόχων μας, καθώς και την πίστη ότι διαθέτουμε τόσο την θέληση, όσο και τον τρόπο για πετύχουμε. Η ελπίδα, όπως υποστηρίζουν σύχρονοι ερευνητές, κάνει πολύ περισσότερα απο το να προσφέρει απλώς λίγη παρηγοριά. Διαδραματίζει έναν εντυπωσιακά δυναμικό ρόλο στη ζωή, προσφέρει πλεονεκτήματα και δυνατότητες σε σφαίρες πολύ διαφορετικές που αφορούν την επιτυχία, την αντοχή και την αντιμετώπιση δύσκολων καταστάσεων, που όλοι αναποφεύκτα θα βιώσουμε. Μας δίνει την δύναμη και την τόλμη άλλοτε να αντέχουμε και άλλοτε να προσπαθούμε περισσότερο. 

Αντισταθείτε στην παρόρμηση

Για να φτάσουμε όμως στην ελπίδα, έχει προηγηθεί συνήθως μια πράξη αυθόρμητη ή παρορμητική που μας φέρνει ξαφνικά αντιμέτωπους με την απελπισία. Με εκείνο το κράμα συναισθημάτων μετάνοιας και φόβου. Μετάνοιας για την πράξη μας και φόβου για τις συνέπειες αυτής. Η παρόρμηση σε τέτοιες καταστάσεις έχει μικρή διάρκεια και τρέφεται από τον θυμό μας, είναι ένα από τα εργαλεία του θυμού, πολύ ισχυρό ώστε να μοιάζει ανεξέλεγκτο.

Δεν είναι όμως, αν μπορείτε να το θυμάστε αυτό και να μην υποκύψετε στην ορμή του, τότε θα χάσει μεγάλος μέρος από την ισχύ του στις αντιδράσεις σας. Αντισταθείτε στην παρόρμηση.

Όπως υποστηρίζει ο D. Goleman, ίσως να μην υπάρχει πιο ουσιαστική ψυχολογική δεξιότητα από την αντίσταση στην παρόρμηση.

Περιγράφοντας την, σαν τον μικρόκοσμο της αιώνιας μάχης μεταξύ του Εκείνο και του (υπέρ) Εγώ, της επιθυμίας και του αυτοελέγχου, της ικανοποίησης και της αναμονής. Είναι η παρόρμηση που σφίγγει το χαρτί στο χέρι σου. Ένα τσαλακωμένο χαρτί όμως, δεν θα γίνει ποτέ όπως πριν, οι ρωγμές και οι αλλοιώσεις θα σου το θυμίζουν. Οπότε προσπάθησε να μην ενδώσεις στην παρόρμηση. Να θυμάσαι, ότι δεν μπορείς να γράψεις σε τσαλακωμένο χαρτί.

Πηγές

• John Mordechai Gottman, What Predicts Divorce?
• Daniel Goleman, Η Συναισθηματική Νοημοσύνη, Ελληνικά Γράμματα, έκδοση ικα.
• Charles R. Snyder, απόσπασμα συνέντευξης που δημοσιεύτηκε στους Τάιμς της Νέας Υόρκης (24 Δεκεμβρίου 1991)

** Η φωτογραφία είναι μια χειροποίητη δημιουργία κολλάζ του Ιωάννη Μαΐδανού.

Ιωάννα Κατσιμίγα
Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας

Σύμβουλος γάμου - Διαχείριση διαζυγίου

Life Coach - Προσωπική Ανάπτυξη

iwannakk@hotmail.com

Πρώτη δημοσίευση άρθρου 22/05/2020 Psychology.gr